* RİFAT SAİT
Kosova ordusu belki ilk aşamada sadece 5000 muvazzaf ve 3000 yedek askerden oluşan küçük bir ordu gibi görünse de arkasında çok güçlü bir ABD desteği var.
Kosova ordusu denildiğinde aklımıza ilk olarak UÇK gelirdi. Geçen hafta 120 sandalyeli Kosova meclisinin 107 milletvekilinin onayı ile Kosova ordusu resmen kurulmuş oldu. Hayırlı olsun. Meclisteki 11 Sırp milletvekilinin protesto ettiği oylama aslında gecikmiş bir karardır. Her ülkenin dış saldırılara karşı bir ordu kurma hakkı tabiki vardır.
Hele hele sizin Sırbistan gibi geçmişte oldukça olumsuz bir komşunuz varsa bu orduyu kurmak kesinlikle şarttır. Oylama öncesi yaptığı konuşmada Kosova Başbakanı Ramush Haradinaj,
“Kosova ordusunun kurulmasının, Kosova’nın toprak bütünlüğünü ve Kosova’daki tüm halk gruplarından vatandaşları korumak” olduğunu ifade etmesi önemliydi.
Bu ordu kurulunca aklıma Bosna’daki Srebrenisa Anneleri geldi. Sırpların Srebrenisa’da yaptıkları katliamdan yıllar sonra kurdukları avcılık derneği ilginçtir. Srebrenisa annelerine neden böyle bir dernek kurdukları sorulduğunda, av tüfeklerimize ruhsat almak istiyoruz zira Sırpların bize yaptıkları zulmü unutmadık, Sırplar tekrar gelirse kendimizi savunmak istiyoruz demişlerdi.
Kosova ordusunun kurulmasından sonra NATO, Avrupa Birliği ve Sırbistan farklı şekilde tepkiler gösterdiler. NATO ve AB’nin tepkisi usulden. Ama Sırbistan çok ciddi tepki veriyor. Yazılı açıklama yayımlayan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg,
''FSK’nin orduya dönüştürülmesi kararı sadece Kosova’nın vereceği bir karar, ancak bu dönüşümün zamanlamasının kötü olduğunu açık bir şekilde dile getirdik” dedi.
 |
Fotoğraf: AA / Erkin Keçi
|
Hayırlısı olsun demiyorlar ama Hayır da demiyorlar
Yani diyor ki zatı muhterem Kosova ordusunu Kosova devleti kurabilir ama zamanlama iyi değildi. NATO’nun Kosova Barış Gücü (KFOR) yoluyla Kosova’nın güvenliğine katkı sağlamaya devam etmekte kararlı olduğunu söyleyen Stoltenberg, tüm taraflara gerginliği artırmama gibi klasik bir açıklama da yaptı.
Aynı şekilde AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’nin yazılı açıklamasında, FSK’nin Kosova ordusuna dönüştürülmesine dair AB’nin düşüncelerinin NATO ile benzer olduğu vurgulandı. Hayırlısı olsun demiyorlar ama Hayır da demiyorlar.
Tabi burada ABD’nin tutumu çok önemli. Kaldı ki zaten Kosova bu kararı ABD’ye danışmadan kesinlikle almamıştır. Hattı zatında ABD’den Kosova Ordusunu destekleyen açıklama geldi. Amerika’nın Piriştine Büyükelçiliği’nden yapılan yazılı açıklamada azınlık topluluklarına hassasiyetle yaklaşılması gerektiği belirtildi ve
“Bölgesel istikrar açısından Kosova’nın, komşusu Sırbistan’la ilişkilerini normalleştirmek için samimi bir çaba harcaması gerekiyor. Her iki tarafı da gerginliği gidermeye ve diyalog kurulması için gereken koşulların hızlı bir şekilde oluşturulması için hemen adım atmaya çağırıyoruz” denildi.
Kısacası ABD, bu orduya hayır demiyor. Türkiye de Priştina Büyükelçiliği kanalıyla yaptığı açıklamada “Türkiye, KFOR ve Kosova Güvenlik Gücü’ne katkıda bulunan bir Balkan ülkesi ve NATO üyesi olarak, Kosova parlamentosunun 14 Aralık’ta Kosova Güvenlik Gücü’nün orduya dönüştürülmesi yönünde kabul ettiği yasaları egemenlik hakkı olarak görürken, Kosova makamlarının, yıllar sürmesi beklenen bu dönüşüm sürecinin, Anayasal çerçevede demokratik ve Kosova’daki tüm toplulukları kapsayan bir şekilde, NATO’yla eşgüdüm içerisinde ve bölgedeki barış ile istikrarı sürdürecek şekilde yürütüleceğine dair beyanlarını da isabetli bulmaktadır. Türkiye, bölgenin barış ve istikrarına verdiği önem çerçevesinde, Priştine ile Belgrad arasındaki diyaloğun da devam etmesine desteğini sürdürecektir.” Diyerek olaya olumlu baktığını belirtti.
Bundan sonra ne olacak?
Sırbistan’ın tutumu önemli. Sırpların sakin olması ve Kosova ordusunu harekete geçirecek bir önemli hatayı yapmaması gerekiyor. Zira Kosova ordusu belki ilk aşamada sadece 5000 muvazzaf ve 3000 yedek askerden oluşan küçük bir ordu gibi görünse de arkasında çok güçlü bir ABD desteği var. Ayrıca Sırpların Avrupa Birliği hayalleri de güme gidebilir.
Zamanla Sırplar da buna alışacaklar. Durumu kabullenmek ve barışçıl olmak en doğrusu. Artık yavaş yavaş Kosova’daki NATO KFOR askeri gücü de ülkeyi terk edecektir. Alman askerleri çoktan gittiler bile. Ama şunu söyleyebilirim ki Kosova’yı en son Türk askeri terk eder. Türk askerinin Kosova’daki gerekliliği en büyük denge unsuru olması ve tarihi misyonundan kaynaklanır. Ne diyelim, Kosova ordusu, dost ve kardeş Kosova’ya hayırlı olsun. Kosova’da ve Balkanlarda barış için güçlü olmak şarttır.
* RİFAT SAİT
BASAM (Balkan Stratejik Araştırmalar Merkezi) Başkanı
